भारतीय क्रांतीकारकांचे कार्य काही माथेफिरू तरूणांचे स्वतंत्र, अनियोजित व अयशस्वी प्रयत्न नव्हते. भारतमातेच्या शृखंला तोडण्याकरिता सतत झटणाऱ्या देशभक्तांची एक अखंड परंपरा होती. देशाच्या रक्षणासाठी शस्त्र घेणे नागरिक कर्तव्य आहे. क्रांतीकारकांचे उद्दिष्ट इंग्रजांचे रक्त सांडणे नव्हते. तर क्रांतीकारी आपल्या देशाचा सन्मान पुन्हा प्रतिष्ठित करू पहात होते. अनेक क्रांतीकारकांच्या हृदयात एकीकडे क्रांतीची ज्वाला पेटत होती, तर दुसरीकडे अध्यात्माची ओढही होती. हसतमुखाने फासीच्या फंद्याचे चुंबन घेणारे आणि मायभूमिसाठी ‘सरफरोशी तमन्ना’ बाळगणारे हे देशभक्त युवक भावुकच नव्हते, दूरदर्शी विचारवंतही होते. त्यांचे स्वप्नं होते शोषणरहित समाजवादी प्रजातंत्र हे स्वातंत्र्य जर सशस्त्र क्रांतीच्या आधारे मिळाले असते, तर बहुधा भारताची फाळणी झाली नसती. अशा परिस्थितीत सत्ता त्या हातांमध्ये आली नसती की ज्यामुळे आज भारतात अनेक भीषण समस्या उभ्या आहेत.

About the Author

डॉ. कुसुम पटोरिया

पद – सेवानिवृत्त प्राध्यापक, संस्कृत विभाग, नागपूर विद्यापीठ, नागपूर शैक्षणिक पात्रता : एम.ए संस्कृत, लब्धस्वर्णपदक, पीएच. डी. डी साठी. साहित्याचार्य (संस्कृत) साहित्य पारंगत (मराठी) सुवर्णपदक

हाछापिल पुस्तके – हिंदी –* भारतीय काव्यशास्त्र, काव्यात्मक भाषा आणि काव्यात्मक प्रतिमा (प्रबंध)
*यापनिया आणि त्यांचे साहित्य (जैनाच्य नामशेष पंथावरील पहिला प्रबंध)
*कोईतालिकृत लीलावाई – कहाचा गंभीर अभ्यास (प्राकृत ग्रंधवाशर संशोधन निबंध)*प्राकृत कथा कविता ( प्रबंध)*रस सिद्धांताचा पुनर्विचार (प्रबंध संग्रह)*युगप्रवर्तक आंबेडकर (महा. राज्य हिंदी अकादमी तर्फे पुरस्कृत)
* प्रबोधन कथा पुराणिक : दृष्टी आधुनिक काळ्या गुलाबाची शाखा (कविता संग्रह )* हिंदीतून आपले घर सौलनवेशी ड) शब् संस्कृत – पानांचे विश्लेषण सारांश पहा. मराठी -1) बुबाजी म्हणजे फसवणूक 2 रमाबाई आंबेडकर संस्कृततून हिंदी – मोहराजपराजयम् – बाराव्या शतकात लिहिलेल्या संस्कृत नाटकाचा पहिला हिंदी अनुवाद. श्रीसंवेगरातिप्रकरणम् याचं हिंदी अनुवाद

शोधनिबंध शंभरपेक्षा अधिक संशोधनात्मक निबंध, शंभरहून अधिक प्रकाशित पुस्तकांवर टीका. पीएचडी आणि एम.फिल विद्यार्थ्यांना मार्गदर्शन. मधे विविध चर्चासत्रात सहभाग व अध्यक्षपद

प्रमुख पुरस्कार– मोठा राज्य हिंदी साहित्य अकादमी कडुना दोन पुरस्कार

* डॉ. हीरालाल जैन पुरस्कार व. 2 डॉ. आ. ने. उपाध्ये पुरस्कार विशेषज्ञतीचे विषय – संस्कृत प्राकृतधव अपभ्रंश साहित्य आणि भारतीय परंपरा – प्रामुख्याने जैन परंपरा