પુસ્તક વિશે

અસ્પૃશય કોણ હતા? અને તેઓ અસ્પૃશય કેવી રીતે બન્યા? : આ પુસ્તક જાતિ વ્યવસ્થા અને અસ્પૃશ્યતાના મૂળને ઉજાગર કરે છે. બી.આર. આંબેડકર, જે પોતે અસ્પૃશ્ય જાતિના હતા, તેઓ અસ્પૃશ્યોના જીવન અને તેમના પર થતા ભેદભાવ અને જુલમનું વર્ણન કરે છે. આ પુસ્તક વેદ, પુરાણો અને મનુસ્મૃતિ જેવા ધાર્મિક ગ્રંથોનું વિશ્લેષણ કરે છે કે કેવી રીતે આ ગ્રંથોએ અસ્પૃશ્યોને ‘અશુદ્ધ’ અને ‘નીચ’ જાહેર કર્યા અને તેમને સમાજમાંથી બાકાત રાખ્યા. આંબેડકર એ પણ સમજાવે છે કે કેવી રીતે વસાહતી શાસને આ પ્રથાને વધુ મજબૂત બનાવી. આ પુસ્તકમાં અસ્પૃશ્યોના સંઘર્ષો અને તેમના અધિકારો માટેના આંદોલનોનું પણ દસ્તાવેજીકરણ કરવામાં આવ્યું છે. ‘અસ્પૃશ્ય કોણ હતા અને તેઓ કેવી રીતે અસ્પૃશ્ય બન્યા?’ જાતિ વ્યવસ્થા અને અસ્પૃશ્યતાને સમજવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ પુસ્તક. તે સામાજિક ન્યાય અને સમાનતા માટે લડનારાઓ માટે પ્રેરણાનો સ્ત્રોત પણ છે.

લેખક વિશે

ડૉ. ભીમરાવ રામજી આંબેડકર માત્ર ભારતના બંધારણના ઘડવૈયા જ નહોતા, પરંતુ તેઓ એક મહાન સમાજ સુધારક પણ હતા જેમણે અસ્પૃશ્યતા સામે લડત આપી, મહિલાઓના અધિકારોની હિમાયત કરી અને પછાત જાતિઓ અને દલિત વર્ગોના અધિકારો માટે લડત આપી. તેમનો અભિગમ ફક્ત કાનૂની સુધારા પૂરતો મર્યાદિત ન હતો; તેઓ એક પ્રતિબદ્ધ નેતા હતા જેમનો એકમાત્ર ઉદ્દેશ્ય તેમના દેશનું કલ્યાણ અને વિકાસ હતો. તેમનું જીવન ફક્ત સમાનતા અને ન્યાય સ્થાપિત કરવા માટે સમર્પિત હતું.ડૉ. આંબેડકરનું વ્યક્તિત્વ એટલું મહાન હતું કે તે સામાન્ય નેતાઓની કલ્પના બહારનું હતું. તેમનો મૂળભૂત સિદ્ધાંત “રાષ્ટ્ર પ્રથમ” હતો, અને તેમણે એક એવી શાસન વ્યવસ્થાની કલ્પના કરી હતી જેમાં દરેક નાગરિકને સ્વતંત્રતા, સમાનતા અને બંધુત્વના સિદ્ધાંતો સાથે સમાન રીતે આદર આપવામાં આવે. તેમનું માનવું હતું કે દરેક વ્યક્તિ, ભલે તે કોઈ પણ જાતિ કે પૃષ્ઠભૂમિનો હોય, તેને આ મૂળભૂત અધિકારોનો અનુભવ થવો જોઈએ.એક અગ્રણી કાયદાશાસ્ત્રી, અર્થશાસ્ત્રી, સમાજ સુધારક અને રાજકીય નેતા તરીકે, ડૉ. આંબેડકરે ભારતીય બંધારણનો મુસદ્દો તૈયાર કરનાર સમિતિના અધ્યક્ષપદે કામ કર્યું હતું અને બાદમાં તેઓ ભારતના પ્રથમ કાયદા અને ન્યાય મંત્રી બન્યા. રાષ્ટ્ર પ્રત્યેની તેમની સેવાઓ બદલ તેમને ૧૯૯૦ માં મરણોત્તર ભારતના સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માન “ભારત રત્ન” થી નવાજવામાં આવ્યા હતા. તેમના યોગદાનની યાદમાં ઘણા સ્મારકો બનાવવામાં આવ્યા છે અને તેમની હાજરી હજુ પણ ભારતીય સંસ્કૃતિમાં લોકપ્રિય છે, જે રાષ્ટ્ર નિર્માણમાં તેમની અમૂલ્ય ભૂમિકાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.