પુસ્તક વિશે

જાત-પાંતનો વિનાશ-: ડૉ. ભીમરાવ આંબેડકરે ‘જાતિનો વિનાશ’ નામનું પુસ્તક લખ્યું. આમાં તેમણે જાતિ વ્યવસ્થાના સામાજિક, ધાર્મિક, રાજકીય અને આર્થિક પાસાઓનું ઊંડાણપૂર્વક વિશ્લેષણ કર્યું છે. આ પુસ્તકમાં, આંબેડકર જાતિ વ્યવસ્થાને માનવતા વિરુદ્ધનો ગુનો માને છે. તેઓ દલીલ કરે છે કે આ વ્યવસ્થા અસમાનતા, અન્યાય અને જુલમ પર આધારિત છે, જે સામાજિક વિભાજન અને સંઘર્ષ તરફ દોરી જાય છે. તેઓ જાતિ વ્યવસ્થાના મૂળ પ્રાચીન હિન્દુ ગ્રંથોમાં શોધે છે અને વેદ, ઉપનિષદ અને મનુસ્મૃતિ જેવા ગ્રંથોમાં વર્ણવેલ જાતિ વર્ગીકરણ અને ભેદભાવની ટીકા કરે છે. આંબેડકર જાતિ વ્યવસ્થાનો નાશ કરવા માટે શિક્ષણ, કાયદા અને સામાજિક સુધારા દ્વારા ક્રાંતિકારી પરિવર્તનની હિમાયત કરે છે. તેઓ એક સમાનતાવાદી સમાજનું નિર્માણ કરીને સામાજિક સમાનતા અને ન્યાય શોધે છે જેમાં જાતિ કે જન્મને ધ્યાનમાં લીધા વિના, બધા વ્યક્તિઓને સમાન અધિકારો અને તકો મળે. પુસ્તકમાંથી કેટલાક મુખ્ય મુદ્દાઓ:

• જાતિ વ્યવસ્થાની ઉત્પત્તિ અને વિકાસ
• જાતિ વ્યવસ્થાના સામાજિક, ધાર્મિક, રાજકીય અને આર્થિક પ્રભાવો
• જાતિ વ્યવસ્થા સામે આંબેડકરના દલીલો
• જાતિ વ્યવસ્થા નાબૂદ કરવા માટે આંબેડકરના સૂચનો. ‘જાતિનો નાશ’ જાતિ વ્યવસ્થા અને સમાજ પર તેની અસરો વિશે વાત કરે છે.
  આ પુસ્તક સામાજિક ન્યાય અને સમાનતા માટે લડનારાઓ માટે પ્રેરણાસ્ત્રોત છે

લેખક વિશે

ડૉ. ભીમરાવ રામજી આંબેડકર માત્ર ભારતના બંધારણના ઘડવૈયા જ નહોતા, પરંતુ તેઓ એક મહાન સમાજ સુધારક પણ હતા જેમણે અસ્પૃશ્યતા સામે લડત આપી, મહિલાઓના અધિકારોની હિમાયત કરી અને પછાત જાતિઓ અને દલિત વર્ગોના અધિકારો માટે લડત આપી. તેમનો અભિગમ ફક્ત કાનૂની સુધારા પૂરતો મર્યાદિત ન હતો; તેઓ એક પ્રતિબદ્ધ નેતા હતા જેમનો એકમાત્ર ઉદ્દેશ્ય તેમના દેશનું કલ્યાણ અને વિકાસ હતો. તેમનું જીવન ફક્ત સમાનતા અને ન્યાય સ્થાપિત કરવા માટે સમર્પિત હતું.

ડૉ. આંબેડકરનું વ્યક્તિત્વ એટલું મહાન હતું કે તે સામાન્ય નેતાઓની કલ્પના બહારનું હતું. તેમનો મૂળભૂત સિદ્ધાંત “રાષ્ટ્ર પ્રથમ” હતો, અને તેમણે એક એવી શાસન વ્યવસ્થાની કલ્પના કરી હતી જેમાં દરેક નાગરિકને સ્વતંત્રતા, સમાનતા અને બંધુત્વના સિદ્ધાંતો સાથે સમાન રીતે આદર આપવામાં આવે. તેમનું માનવું હતું કે દરેક વ્યક્તિ, ભલે તે કોઈ પણ જાતિ કે પૃષ્ઠભૂમિનો હોય, તેને આ મૂળભૂત અધિકારોનો અનુભવ થવો જોઈએ.
એક અગ્રણી કાયદાશાસ્ત્રી, અર્થશાસ્ત્રી, સમાજ સુધારક અને રાજકીય નેતા તરીકે, ડૉ. આંબેડકરે ભારતીય બંધારણનો મુસદ્દો તૈયાર કરનાર સમિતિના અધ્યક્ષપદે કામ કર્યું હતું અને બાદમાં તેઓ ભારતના પ્રથમ કાયદા અને ન્યાય મંત્રી બન્યા. રાષ્ટ્ર પ્રત્યેની તેમની સેવાઓ બદલ તેમને ૧૯૯૦ માં મરણોત્તર ભારતના સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માન “ભારત રત્ન” થી નવાજવામાં આવ્યા હતા. તેમના યોગદાનની યાદમાં ઘણા સ્મારકો બનાવવામાં આવ્યા છે અને તેમની હાજરી હજુ પણ ભારતીય સંસ્કૃતિમાં લોકપ્રિય છે, જે રાષ્ટ્ર નિર્માણમાં તેમની અમૂલ્ય ભૂમિકાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.